عنوان مقاله: "کارکرد زن از منظر قرآن"

حسین حیدرپور: مدرس دانشگاه، مسؤل فرهنگی بسیج ادارات کل استان (حوزه شهید همت)

1- مقدمه

زن موجودی مختار و آگاه ، که خداوند خلق نموده است تا نیمی از بار رسالت انسانیت       را به دوش کشیده و در کنار مرد رسالت را به انجام رساند . نه مرد به تنهایی می تواند کل بار مسئولیت را به عهده بگیرد و نه زن به تنهایی . بلکه هر یک از زن و مرد در مسئولیت خلیفه الهی ورساندن بار مسئولیت به مقصد با دیگری شریک است.در حقیقت تفسیر انسان یعنی « زن و مرد » نه زن تنها و نه مرد تنها ، زن و مرد هر دو در تشکیل جامعه بشری و رسالت انسانی همسان و برابر . لازم و ملزم و مکمل یکدیگرند . با این توصیف هر یک از این دو اگر از زیر بار رسالت شانه خالی کند و یا نقش کم رنگ تری در جامعه داشته باشد آن مسئولیت بر زمین خواهد ماند .

        زن در تفکر قرآنی ، همپای مرد تکامل پذیر و اوجگر است . قرآن هر گاه از کمالات و ارزشهای والای انسان سخن می گوید زنان را نیز همدوش و همسان مردان مطرح می کند . با عنایت به  آیات قرآن به این نتیجه می رسم که زن از نظر رسیدن به کمالات هیچ تفاوتی با مرد ندارد . اسلام زن را مانند مرد برخوردار از روح کامل انسانی و اراده و اختیار می داند . همچنین قرآن زنان را از نظر اقتصادی و اعمال و کسب و کار  در کنار مردان قرارداده است .  نباید از این حقیقت غافل شد که ، «ارتقا و شکل گیری جامعه بدون حضور زن به آن اندازه غیر ممکن است که بدون حضور مرد قابل پیاده شدن نیست ، عدم اشتغال زنان و عدم حضور زنان در عرصه های اقتصادی و ...  مساوی است با  غفلت از نیمی از توان و نیروی جامعه » .

1- اشتغال زن در آینه قرآن

با بررسی در آیات قرآن روشن می شود که اسلام زن را در رتبه واقعی خود قرار داده است . بطوریکه نه او را بنده ای بی اراده و از هر حیث فرمانگزار شوهر می داند و نه آزادی بی حساب  و بی حد برای او قائل است .

قرآن می گوید : کارهای زن تا آنجا که مربوط به زندگی داخلی و خارجی مشترک بین زن و مرد است . باید با اجازه شوهر باشد . اما در کارهائیکه هیچگونه ارتباطی به زندگی شوهر ندارد ، آزاد است و می تواند مستقلاً انجام دهد .خداوند در سوره النساء الکبری که مشهور به سوره نساء است ، رسماً اعلام کرده است که زن و مرد هر دو بطور مساوی منشاء ازدیاد و کثرت نسلهای پس از خود می باشند و هرگونه اجتماعی که ساخته شود ، ساخته آن دو خواهد بود .

بنابراین زن و مرد از این نظر و در خصایص انسانی از قبیل انتخاب کار ، کسب فضیلت ، انجام امور خیریه ، دخالت در امور و تملیک در حقوق یا مزد خود با یکدیگر فرقی ندارد .این کلام صریح قرآن است که می فرماید : « مردان از آنچه کسب کرده اند ، بهره می برند  و زنان نیز از آنچه کسب کرده اند بهره مند می شوند » .

همچنین خداوند در سوره حجرات زن را در برابر اعمال و کردارش مستقلاً مورد موآخذه و پاداش قرار داده است . بنابراین زن نیز از نظر قانون اسلام انسانی است مکلف و مسؤول همچنانکه مرد اینگونه است .

خداوند ارزش کار را محترم دانسته و صریحاً مژده داده است : « کار هیچ صاحبکاری  چه زن و چه مرد تباه نخواهد شد و در ویژگیهای انسانی همه با یکدیگر مساوی و برابرند . بدلیل اینکه پاره ای از پاره دیگر هستند »

خداوند می فرماید : هر کس از زن و مرد کار نیکی (بشرط ایمان به خدا) بجای آورد ما او را در زندگانی خوش و پاک و زنده می گردانیم و اجری بهتر از عمل نیکی که انجام داده ، به او عطا می کنیم .

از نظر خداوند زن و مرد هر دو انسانند . یعنی در اصل و سنخ با یکدیگر هیچگونه فرقی ندارند                 و از همین جهت هرکس خواه زن و خواه مرد در گرو اعمال خود است .اسلام رسماً می گوید : زن دارای شخصیت انسانی آزاد است . آزاد در عقیده ، آزاد در تصرف امور مالی که هر دو بمنزله سنگ زیربنای اصلاح اجتماعات و اساس نگهداری آن است .

2- اشتغال زنان از نگاه فقه اسلامی

توجه به مقام و حضور نقش زنان کاری بس پر ارج و در عین حال وقت گیر است   و نتایج قطعی آن زمانی در جامعه روشن خواهد شد که بعنوان یک ضرورت به آن توجه شود . اگر قرار باشد مقام و شخصیت زن را در یک جامعه مورد ارزیابی قرار دهیم ،بهتر است ابتدا به حضور آن جامعه در صحنه های مختلف تاریخی ، سیاسی ، اقتصادی ، نظامی و دفاعی ، دینی ، فرهنگی و تربیتی توجه شود .

در حقیقت مقام زن در هرجامعه بستگی بمیزان حضور و شرکت زنان در فعالیت های مختلف دارد . در جامعه ای که زنان از حضور در صحنه محروم شده اند یا فاقد نقش در سرنوشت کشور خود هستند ، معلوم می شود که زنان در آن جامعه فاقد ارزش و مقام هستند و بالعکس .

اگر به فقه و ادله تفصیله مراجعه کنیم به این واقعیت خواهیم رسید که زنان در فقه اسلامی هیچگونه محدودیتی در انجام هرگونه کار شغل شرافتمندانه ندارند و می توانند  مطابق با نیازهای جامعه از استعداد و شرایط خود تخصصهایی پیدا کرده  و از نظر علمی و اجرایی مقدمات و زمینه های لازم را فراهم آورند و خدماتی را ارائه دهند .

این نیازهای هر جامعه است که متناسب با شرایط موجود خود می طلبد که زنان در چنین برهه ای چه نوع کار و فعالیتی را انجام دهند . مثلاً در برهه ای نیاز است که زنان حضور فرهنگی داشته تا جهل و نادانی را از پیکر جامعه بزدایند و یا با حضور اقتصادی خود در صحنه ، جامعه را از محاصره اقتصادی نجات داده  و به خودکفائی برسانند و یا  در برهه ای از زمان وضعیت و موقعیت جامعه می طلبد                           که زنان لباس رزم پوشیده ، در صحنه های نظامی و دفاعی حضور یابند .

و یا سایر فعالیت ها ، وگرنه زنان هیچگونه ممنوعیت و محرومیتی از نظر اشتغال و تنوع کاری ندارند و این یک مسئله بدیهی است . اسلام نه تنها اشتغال را برای بانوان جایز دانسته بلکه آن را یک نوع ایثار تلقی کرده است . چرا که اگر زنان مشغول کاری هستند در واقع از شغل اصلی خود یعنی تربیت فرزند و مدیریت خانه معاف نیستند . پس این یک نوع کار اضافی تر از مسئولیتشان و یک نوع ایثار است .

3- زن ، اشتغال و نظام اسلامی 

زنان که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند ، بطور مستقیم و غیرمستقیم      در روند توسعه اقتصادی نقش بسزایی دارند . زن بعنوان مهمترین رکن خانواده  به نسبت موقعیت اجتماعی و فرهنگی خود با اعمال سیاستهای خاص در اداره خانواده ، بعنوان یک عامل تعیین کننده مطرح می باشند .

در کشور ما نیز زنان ضمن ایفای نقش مثبت و برجسته خود در خانواده بطور مستقیم  و پا به پای مردان در کسب درآمد و به حرکت درآوردن چرخهای اقتصاد سهیم هستند . براساس آمارهای سال 70 حدود 9/28 % کارمندان رسمی ، 8/21 % کارمندان پیمانی ،   8/40 % کارمندان قراردادی را بانوان تشکیل می دهند . ضمن آنکه 9/2 % کارگران  مشمول قانون کار ، 6/6 % کارگران مشمول سایر مقررات ، زن هستند . در این میان 6/32 % از کارکنان بخشهای علمی ، فنی و تخصصی کشور را بانوان تشکیل می دهند .حضرت آیت ا... خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرمایند : « ما امروز باید طرح کنیم              که چرا زنها مسؤلیت های کلیدی را ندارند ؟ این یک سئوال قابل قبول است .                                     اگر چنانچه صلاحیتهایی در زنان هست آنجایی که منع اسلامی ندارند تا سطح بالا را  شامل می شود .به عقیده بسیاری از پژوهشگران امور زنان ، روند توسعه سیر مطلوب را در جهان طی می کنکه امکانات و تعهدات فراهم آمده برای زنان به گونه ای باشد که آنان قادر شوند  در مشاغل گوناگون مدیریتی قرار گیرند .

o   رهبر معظم انقلاب در کنار عنایات خود نسبت به فعالیت های اجتماعی بانوان تاکید بر این نکته که « یک کشور نمی تواند از نیروی کار زنان بی نیاز باشد »می فرمایند : « در همه طرحهایی که ما داریم خانواده باید مبنا باشد » .بنابراین در برنامه های توسعه نظام اسلامی ، اشتغال زنان نیز باید در وجه اسلامی خود                        و با در نظرگرفتن تسهیلاتی که ایشان را از وظایف خطیرشان نسبت به خانواده و تربیت فرزندان دور نسازد ، مطرح باشد .

o   امام خمینی (ره) نقش زنان و تحول ایجاد شده در زنان را از اهم موضوعات و بالاترین امور می داند و زنان نه فقط همقدم و همدوش مردان در امور سیاسی - اجتماعی ،  بلکه پیشتاز آنها عنوان می کنند . زن مسلمان نه تنها در انقلاب و مسائل سیاسی - اجتماعی بلکه در سازندگی کشور نیز مشارکتی فعال دارد . اما در ساختن بنای جامعه اسلامی ،ساختن کشور و تأمین استقلال نه تنها حضور دارد ، بلکه این حضور فعالانه موجب گسترش موج سازندگی در کشور می شود . (نقش غیرمستقیم)

4- حضور و نقش دفاعی زنان

نقش زنان درامور پشت جبهه و صحنه دفاع نظامی شامل : « فعالیتهای زنان درامور پشت جبهه » ، « نقش مادران و همسران در جنگ » و « وجوب دفاع و تعلیمات نظامی برای زنان جهت دفاع » می باشد .در زمان جنگ از طریق فعالیتهای پشت جبهه و تربیت جوانان توانا ، برای جنگ با دشمن و حفظ روحیه سلحشوری در کانون خانواده به تقویت میدانهای جنگ می پردازد و ریسمانی بین خانواده و میدان جنگ ایجاد می کند و آینده را رقم می زند .  این نقش نیز باید با رعایت عنصر اساسی و تفکیک ناپذیر فعالیتهای سیاسی ـ اجتماعی ، فرهنگی زنان یعنی حجاب و رعایت موازین شرعی صورت پذیرد .

5- اشتغال زنان در بعد تعلیم و تربیت 

     مقوله دیگر ، تشخیص و منزلت زنان مسلمان در علم و فرهنگ با تاکید بر تربیت و تهذیب نفس است . در این راستا زنان باید به پایه و مرتبه ای بلند برسند تا توان تربیت افراد جامعه را پیدا کنند . تاثیر این امر در دو سطح فردی و اجتماعی قابل تأمل است :

الف - در سطح فردی این تاثیرات عبارتند از :

•      1ـ رشد فکری و علمی زنان
•      2ـ تحقق مقام انسانی برای زنان
•  
• ب - و در سطح اجماعی عبارتند از :
•      1ـ پیدایش توان تربیت افراد جامعه برای زنان
•      2ـ استقلال ، پیشرفت و سلامت جامعه
•      3ـ تحقق ارزشهای انسانی و الهی در جامعهمنزلت علمی - فرهنگی زنان می تواند به تمام فعالیت ها و نقش های آنان و نیز به فعالیت های فرزندان و مردان آنها معنایی بیشتر و ارزشمندتر ببخشد .

6- حضور و نقش اقتصادی زنان 

نقش اقتصادی نقش دیگری است که مورد بحث قرار گرفته است . بر طبق این مقوله زنان مسلمان دارای حق انتخاب کار و شغل بوده و در فعالیت های اقتصادی خویش آزاد هستند و این امر اختصاص به امروز ندارد . بلکه از صدر اسلام تاکنون این قانون وجود داشته است  و در عمل نیز زنان مسلمان دارای فعالیت های اقتصادی بوده و مالک خود هستند .بنابراین زن نه تنها با حضور مثبت و سازنده و فعال خود در جامعه بلکه با حضور در روحیات و ذهنیات مردان خود و فرزندان خود و در نهایت با حضور در روحیات و ذهنیات جامعه ،   مسیر اصلی جامعه و تکامل جامعه انسانی را تعیین می کند . به این ترتیب کیفیت حیات زنان         هر جامعه ، تعیین کننده کیفیت حیات آن جامعه است .

7- اشتغال زن  

در مورد اشتغال زن در اسلام ، هیچگونه مسئله ای وجود ندارد . کلیه موانعی که از نظر شرع  یا بعضی از مقررات قانونی در مورد اشتغال زنان وجود دارد . صرفاً به خاطر عوارضش است . مثلاً اختلاط محیط کار زن و مرد نباید به حدی باشد که چنین و چنان باشد یا مسئله پوشش در محیط کار مشترک نباید چنین و چنان باشد . همه اینها مسائل عرضی است . یعنی ذات اشتغال هیچ منعی ندارد .  مسئله اشتغال یک مسئله روشنی است که اگر عناوین ثانویش حل شود عنوان اولی هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند .

و همچنین رعایت شرایط اشتغال توسط زنان که شهید مطهری می فرماید : زنی می تواند در  کارزار سیاست و اجتماع موفق باشد که قبل از هر چیز  « حس پاکی و تقوا » در وجودش ریشه دوانده باشد .

ایشان موفقیت دختران و زنان ایرانی را در مسایل سیاسی و علمی مدیون دو بعد آگاهی  و عفاف آنان می داند .همانگونه که قبلاً گفته شد در دیدگاه شهید مطهری ، زنی می تواند در کارزار سیاست و اجتماع موفق باشد که قبل از هر چیز پاکی و تقوا در وجودش ریشه دوانده باشد .

o        شهید مطهری ضمن تجویز حضور زن در فعالیت های سیاسی و اجتماعی زنان خطه اسلامی را  در کلیه صحنه های تاریخی ، انقلاب ، کار و سازندگی و دفاع مقدس با مردان شریک دانسته است . حال که زنان هیچگونه ممنوعیتی از نظر شرکت در فعالیت های مختلف را ندارند . پس نباید خود را از صحنه ها سیاست دور نگهدارند بلکه این حق قانونی آنهاست که در امورات سیاسی ـ اجتماعی و ... صاحب نظر باشند .

o        آیت ا... خامنه ای در مورد حضور زن در میدانهای سیاسی ـ علمی و نقش آنان در تحولات تاریخی می فرمایند : در میدانهای سیاسی کشور ما خانمهائی هستند که با قدرت تحلیل مسائل پیچیده سیاسی ، آماده پذیرش و مسؤولیت در نظام هستند که این روند رو به گسترش است و در زمینه های علمی به ویژه پزشکی نیز وجود خانمها باید رو به گسترش باشد .

افتخار و عظمت زن در سایه طهارت و عفت و احساس مسؤولیت است که می تواند دوشادوش مردان و در مواردی جلوتر از آنان گام بردارد .

o   ایشان درباره پیشرفتهای علمی ، اجتماعی و سیاسی زنان می گویند : ما براساس تعالیم عالیه اسلام درخصوص مسئله زنان ، معتقدیم که در هر جامعه سالم بشری زنان قادرند در حد خود در زمینه پیشرفتهای علمی ، اجتماعی ، سیاسی و مسئله سازندگی تلاش کنن و مسئولیتی را بعهده بگیرند و باید در این زمینه فرصتهای لازم را کسب نمایند .

   نتیجه

اگر نگاهی به تاریخ داشته باشیم شاهد این واقعیت خواهیم بود که نیاز اجتماع و جامعه بشری به وجود زنان نه تنها لازم است بلکه امری ضروری و غیرقابل اجتناب است . زنان از همان ابتدا یعنی تشکیل خانواده و تولید نژاد بشری همگام و همدوش مردان  در کلیه صحنه های اجتماعی ، تاریخی ، فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و نظامی حضوری چشمگیر داشته و در فعالیت های جامعه نقش سازنده و مفیدی ایفا کرده اند .بدیهی است که تحقق و شکل گیری جامعه بدون حضور زن دور از واقعیت است . همانگونه که بدون حضور مردان امکان پیاده شدن نیست . چرا که زنان هر جامعه نیمی از توان و نیروی آن جامعه را بخود اختصاص داده و با نقشهای کلیدی و پنهان خود افراد اجتماع را متولد ، تربیت و پرورش نموده و در شکل گیری شخصیت آنها نقش دارند . مسلم است با کناره گیری زنان از حضور در صحنه ها علاوه بر اینکه نیمی از بار مسؤولیت بر زمین می ماند ،  مردان نیز به تنهایی و بدون شرکت زنان قادر به انجام نیمی از بار مسؤولیت دیگر نیستند . چرا که زن و مرد فلسفه خلقتشان اینگونه است که نیازمند یکدیگر باشند ، مکمل و لازم و ملزوم یکدیگر باشند .

زنان مسلمان از نظر فقه و قوانین اسلامی علاوه بر اینکه از انجام هرگونه کار و فعالیت خارج از خانه منعی ندارند . بلکه این فعالیت و کار در بعضی موارد امری ضروری تلقی شده است .

حسین حیدرپور

منابع مورد استفاده :

• 1-     قرآن کریم - سوره های نساء - حجرات - آل عمران - نحل
• 2-     صحیفه نور - امام خمینی (ره ) 21 ص 47
• 3-     زن مسلمان - فاطمه صغری - ص 153 - 143
• 4-     پیرامون جمهوری اسلامی ایران - استاد مطهری - ص 60-46
• 5-    سخنرانی مقام معظم رهبری  26/10/68  و 23/4/68

ظرفیت پذیرش رشته های وزارت بهداشت 

3

معرفی و بازار کار رشته ویروس شناسی 

ویروس شناسی ، چقدر ویروس مهم شده است . نه تنها درسی برای آن اختصاص نیافته بلکه یک رشته را انحصارا به خدمت گرفته است . اما این طور نیست ، این ویروس ها نیستند که مهم شده اند بلکه جان انسان ها و نجات آن اهمیت یافته و در همین راستا و به منظور تامین نیروی انسانی متعهد و متخصص در رشته ویروس شناسی و دستیابی به راههای تحقیق و تتبع در علوم وابسته به آن برای نیل به خودکفایی و در نتیجه حفظ و ارتقا سطح علم در نظام جمهوری اسلامی دوره کارشناس ارشد (ناپیوسته ) رشته ویروس شناسی با مشخصات زیر ارائه می گردد.

1-تعریف و هدف

کارشناسی ارشد ویروس شناسی (ناپیوسته به دوره ای اطلاق می شود که تحصیلات بالاتر از کارشناسی را در برمی گیرد و اولین مقطع تحصیلی پس از کارشناسی می باشد.
هدف از ایجاد آن تربیت افرادی لایق ، متعهد ، کاردان می باشد که بتوانند برمبانی علم ویروس شناسی و متون علمی موجود احاطه یافته در اثر آشنایی با روشهای پیشرفته تحقیق درعلوم و بدست آوردن کارایی و لیاقت و مهارت علمی و عملی لازم به خوبی بتوانند به ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی در این رشته پرداخته و از مقالات علمی و تحقیقات علوم ویروس شناسی و علوم وابسته در جهت پیشبرد مرزهای دانش و کمک به ایجاد روح علمی در جامعه استفاده نمایند.

2-طول دوره و شکل نظام

براساس آئین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد (ناپیوسته ) مصوب شورایعالی برنامه ریزی طول دوره 2 سال می باشد.
برای هرواحد درسی نظری در هر نیمسال 17 ساعت آموزش در نظر گرفته شده است و دانشجو باید به ازای هر ساعت درس نظری حداقل سه ساعت وقت صرف مطالعه ، بحث و تجزیه و تحلیل در درس بنماید.
تعداد کل واحدهای ای دوره برابر آئین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته 32 واحد است بعلاوه دانشجویان با نظر استاد راهنما ملزم به انتخاب 12 واحد دروس کمبود یا جبران هستند.

5-ضرورت و اهمیت

باتوجه به گسترش رو زافزون دامنه علم ویروس شناسی و تحقیقات دامنه داری که طی صد سال اخیر انجام گردیده و نیاز به شناخت عوامل مختلف بیماریزا و ارتباط آنها با انسان و نیز جهت کوشش د رپژوهشهای علمی برای نیل به خودکفایی و آماده ساختن افراد جهت ادامه تحصیل تا مرحله دکتری علمی دایر نمودن این دوره اهمیت آن مشخص می گردد و تاسیس این دوره در دانشگاه های جمهوری اسلامی کاملا ضروری است.

سطوح رشته

درسهای رشته

صنعت و بازارکار

دانشجویانیکه این دوره آموزشی را طی می کنند می توانند در صورت داشتن شرایط لازم در موسسات آموزش عالی به امر تدریس و تحقیق پرداخته همچنین ضمن   کمک به امر برنامه ریزی در موسسات و مراکز درمانی و بهداشتی یا مراکز تحقیقاتی انجام وظیفه نمایند.

معرفی و بازار کار رشته نانوتکنولوژی 

نانو تکنولوژی

در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود . برای احساس اندازه های مادون ریز ، قطر موی سر انسان را که یک دهم میلیمتر است در نظر بگیرید ، یک نانومتر صدهزار برابر کوچکتراست 9- 10متر . تکنولوژی و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل ، اندازه گیریها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند . درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است . همچنین خواص مکانیکی ، شیمیایی ، الکتریکی ، مغناطیسی ، نوری و... مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است . تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ، با این اعتقاد که هرچه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست ، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم . البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد . بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریزکه به نحوی در مجموعه های بزرگتر مصرف دارد ، راهی بیابیم . در اندازه های مادون ریز ، روشها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن و...جوابگو تیستند .

برای ساختن ماشینهای ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد .

با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژنها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به تکنولوژی مادون ریز ، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد . تولید مواد جدید ، گیاهان ، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد . اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران ، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیتهای متفاوت بوجود خواهد آمد .آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی Multi- Disciplinary )) است ، به طرف تولید ماشینهای مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید .

هستی را به رایانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) که دو پدیده مختلف ولی ادغام شده هستند ، می توان تشبیه کرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هیدروژن ) و نرم افزار یا برنامه ، قابلیت نهفته در خلقت آن است .

اتم به نظر ساده و ابتدایی هیدروژن در طی میلیاردها سال با قابلیت نهفته در خود توانسته است میلیونها نوع آرایش مختلف را در هستی بوجود آورد . بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است . ولی در برنامه ریزیهای جدید و یافتن اشکال دیگری از آنچه در طبیعت وجود دارد ، پیش خواهد رفت . طبیعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ، قفلهای شگفت آور آن را باز خواهد کرد . احتمالا انسان در شرایط مناسبتری از درجه حرارت و فشار که درتشکیل طبیعی مواد مختلف از هیدروژن لازم است ، بتواند اتمهای مورد نباز خود را تولید کند ، سیارات دیگری را در نهایت در اختیار بگیرد و بعید نیست که نواده های دوردست ما بتوانند در نیمه های راه ابدیت در اکثر نقاط جهان هستی و کهکشانها سکنی گزینند.

به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. . از بیماری ، پیری ، درد ستون فقرات ، کم حافظه ای و... رنج نخواهند برد .قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آنها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد . در هزاره های آینده انسانهای طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از اینهمه درد و ناراحتی که اجداد آنها در هزاره های قبل کشیده اند ، متعجب و متاثر خواهند بود .

اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهشهای تکنولوژی مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسلهای آینده تحویل دهیم و در تشکلهای جدید هستی سهمی داشته باشیم . باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشررا دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم . گفته شیخ اجل سعدی در آینده مصداق واقعی تری خواهد داشت :

چهانتظاری باید از نانوتکنولوژی داشت: 

این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد . در اینجا به برخی از نمونه های عملی در زمینه نانوتکنولوژی که بر اساس تحقیقات و مشاهدات بخش خصوصی به دست آمده است ، اشاره می شود .

انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگیهای منحصربفرد ، طوری ساخته خواهند شد که روش شیمی سنتی پاسخگوی این امر نمی تواند باشد .

• نانوتکنولوژی می تواند باعث گسترش فروش سالانه 300 میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادیها و 900 میلیون دلار برای مدارهای مجتمع ، طی 10 تا 15 سال آینده شود .
• نانوتکنولوژی ، مراقبتهای بهداشتی ، طول عمر ، کیفیت و تواناییهای جسمی بشر را افزایش خواهد داد .
• تقریبا نیمی از محصولات دارویی در 10 تا 15 سال آینده متکی به نانوتکنولوژی خواهد بود که این امر ، خود 180 میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .
• کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه 100 میلیارد دلار را طی 10 تا 15 سال آینده تحت تاثیر قرار دهد .
• نانوتکنولوژی موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راههای اقتصادی تری را برای تصویه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راههای استفاده از منابع انرژیهای تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه نماید . بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید ، نشان داد که این روش 10 بار کمتر از روش اسمز معکوس ، آب دریا را نمک زدایی می کند .
• انتظار می رود که نانوتکنولوژی نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها ، محیط زیستی سالمتر را فراهم کند . برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی 10 تا 15 سال آینده ، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی ،مصرف جهانی انرژی را تا 10 درصد کاهش داده ، باعث صرفه جویی سالانه 100 میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان 200 میلیون تن کربن شود.

در چند سال گذشته بازارچند میلیارد دلاری برپایه نانوتکنولوژی کسترش یافته اند . برای مثال در ایالات متحده ، IBM برای هد دیسکهای سخت ، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است .

Eastern Kodak و 3M تکنولوژی ساخت فیلمهای نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند . شرکت Mobil کاتالیستهای نانو ساختاری را برای دستگاههای شیمیایی تولید کرده است و شرکت Merck ، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است . تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و Samsung Electronics در کره ، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند . بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لایه و سوپر لاستیکها ) . نظزیات جدید و روشهای مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.

نانو تکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفتهای پرشتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.

به گزارش ایرنا نانو تکنولوژی نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دولبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص نانو تکنولوژی یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیمتر می کند و راه را برای گمانزنی های متنوع هموار می سازد.

کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی فرانکشتین در داستان مری شلی و یا همانند جعبه پاندورا در اسطوره های یونان باستان، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.

در حال حاضر 450 شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و 270 دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به 4 میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه نانو تکنولوژی هستند. در این قلمرو اتمها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آنها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آنجا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو نانو تکنولوژی از اواخر دهه 1950 آغاز شد و در دهه 1990 نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید.

از جمله آنکه یک گروه از محققان شرکت آی بی ام موفق شدند35 اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دهند و با کمک این تک اتمها نامی را بر روی صفحه نیکلی درج کنند. محققان دیگر به بررسی درباره ساختارهای ریز موجود در طبیعت نظیر تار عنکبوت ها و رشته های ابریشم پرداختند تا بتوانند موادی نازک تر و مقاوم تر تولید کنند. در این میان ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن- 60 راه را برای پژوهشهای بعدی هموارتر کرد. محققان با کمک این مولکول که خواص حیرت انگیز آن هنوز در درست بررسی است، لوله های موئینه ای در مقیاس نانو ساخته اند که می تواند برای ایجاد ساختارهای مختلف در تراز یک میلیونیم متر مورد استفاده قرار گیرد. بررسی هایی که در ابعاد نانو بر روی مواد مختلف صورت گرفته و خواص تازه ای را آشکار کرده است. به عنوان مثال ذرات سیلیکن در این ابعاد از خود نور ساطع می کنند و لایه های فولاد در این مقیاس از استحکام بیشتری در قیاس با صفحات بزرگتر این فلز برخوردارند.

برخی شرکتها از هم اکنون بهره برداری از برخی یافته های نانوتکنولوژی را آغاز کرده اند. به عنوان نمونه شرکت آرایشی اورال از مواد نانو در محصولات آرایشی خود استفاده می کند تا بر میزان تاثیر آنها بیفزاید. ساخت دیودهای نوری با استفاده از مواد نانو موجب می شود تا 80درصد در هزینه برق صرفه جویی شود. توپهای تنیسی که با کربن 60 ساخته شده و روانه بازار گردیده سبکتر و مستحکمتر از توپهای عادی است. شرکتهای دیگر با استفاده از مواد نانو پارچه هایی تولید کرده اند که با یک بار تکاندن آنها می توان حالت اتوی اولیه را به آنها بازگرداند و همه چین و چروکهایشان را زایل کرد. با همین یک بار تکان همه گردوخاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند. نوارهای زخم بندی هوشمندی با این مواد درست شده که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند.

از همین نوع مواد همچنین لیوانهایی تولید شده که قابلیت خود- تمیزکردن دارند. لنزها و عدسیهای عینک ساخته شده از جنس مواد نانو ضد خش هستند و یک گروه از محققان تا آنجا پیش رفته اند که درصددند با مواد نانو پوششهای مناسبی تولید کنند که سلولهای حاوی ویروسهای خطرناک نظیر ویروس ایدز را در خود می پوشاند و مانع خروج آنها می شود. مهمترین نکته درباره موقعیت کنونی فناوری نانو آن است که اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتمها به بهره گیری از آنها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود. یک گروه از برجسته ترین محققان در حوزه نانوتکنولوژی بر این اعتقادند که می توان بدون آسیب رساندن به سلولهای حیاتی، در درون آنها به کاوش و تحقیق پرداخت. شیوه های کنونی برای بررسی سلولها بسیار خام و ابتدایی است و دانشمندان برای شناخت آنچه که در درون سلول اتفاق می افتد ناگزیرند سلولها را از هم بشکافند و در این حال بسیاری از اطلاعات مهم مربوط به سیالهای درون سلول یا ارگانلهای موجود در آن از بین می رود.

یک گروه از محققان که در گروهی موسوم به اتحاد سیستمهای زیستی گرد آمده اند، سرگرم تکمیل ابزارهای ظریفی هستند که هدف آن بررسی اوضاع و احوال درون سلول در زمان واقعی و بدون آسیب رساندن به اجزای درونی سلول یا مداخله در فعالیت بخشهای داخلی آن است. ابزاری که این گروه مشغول ساخت آن هستند ردیف هایی از لوله ها یا سیمهای بسیار ظریفند که قادرند وظایف مختلفی را به انجام برسانند از جمله آنکه هزاران پروتئینی را که به وسیله سلولها ترشح می شود شناسایی کند. گروههای دیگر از محققان نیز به نوبه خود سرگرم تولید دستگاهها و ابزارهای دیگر برای انجام مقاصد علمی دیگر هستند.

به عنوان نمونه یک گروه از محققان سرگرم تکمیل فیبرهای نوری در ابعاد نانو هستند که قادر خواهند بود مولکولهای مورد نظر را شناسایی کنند. گروهی نیز دستگاهی را دردست ساخت دارند که با استفاده از ذرات طلا می تواند پروتئین های معینی را فعال سازد یا از کار بیندازد. به اعتقاد پژوهشگران برای آنکه بتوان از سلولها در حین فعالیت واقعی آنها اطلاعات مناسب به دست آورد، باید شیوه تنظیم آزمایشها را مورد تجدیدنظر اساسی قرار داد. سلولها در فعالیت طبیعی خود امور مختلفی را به انجام می رسانند: از جمله انتقال اطلاعات و علائم و داده ها میان خود، ردوبدل کردن مواد غذایی و بالاخره سوخت و ساز و اعمال حیاتی. یک گروه از روش تازه ای موسوم به الگوی انتقال ابر - شبکه استفاده کرده اند که ساخت نیمه هادیهای نانومتری به قطر تنها 8 نانومتر را امکان پذیر می سازد. هریک از این لوله های بسیار ریز بالقوه می توانند یک پادتن خاص یا یک اولیگو نوکلئو اسید و یا یک بخش کوچک از رشته دی ان ای بر روی خود جای دهند.

با کمک هر تراشه می توان 1000 آزمایش متفاوت بر روی یک سلول انجام داد. برای دستیابی به موفقیت کامل باید بر برخی از محدودیتها غلبه شود، ازجمله آنکه درحال حاضر برای بررسی سلولها باید آنها را در درون مایعی قرار داد که مصنوعاً محیط زیست طبیعی سلولها را بازسازی می کند، اما یون موجود در این مایع می تواند سنجنده های موئینه را از کار بیندازد. برای رفع مشکل، محققان سلولها را درون مایعی جای می دهند که چگالی یون آن کمتر است. گروههای دیگری از محققان نیز در تلاشند تا ابزارهای مناسب در مقیاس نانو برای بررسی جهان سلولها ابداع کنند. یکی از این ابزارها چنانکه اشاره شد یک فیبر نوری است که ضخامت نوک آن 40 نانومتر است و بر روی نوک نوعی پادتن جا داده شده که قادر است خود را به مولکول مورد نظر در درون سلول متصل سازد. این فیبر نوری با استفاده از فیبرهای معمولی و تراش آنها ساخته شده و بر روی فیبر پوششی از نقره اندود شده تا از فرار نور جلوگیری به عمل آورد. نحوه عمل این فیبر نوری درخور توجه است.

از آنجاکه قطر نوک این فیبر نوری، از طول موج نوری که برای روشن کردن سلول مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب بزرگتر است، فوتونهای نور نمی توانند خود را تا انتهای فیبر برسانند، درعوض در نزدیکی نوک فیبر مجتمع می شوند و یک میدان نوری بوجود می آورند که تنها می تواند مولکولهایی را که در تماس با نوک فیبر قرار می گیرند تحریک کند. به نوک این فیبر نوری یک پادتن متصل است و محققان به این پادتن یک مولکول فلورسان می چسبانند و آنگاه نوک فیبر را به درون یک سلول فرو می کنند. در درون سلول، نمونه مشابه مولکول فلورسان نوک فیبر، این مولکول را کنار می زند و خود جای آن را می گرد. به این ترتیب نوری که از مولکول فلورسان ساطع می شد از بین می رود و فضای درون سلول تنها با نوری که به وسیله میدان موجود در فیبر نوری بوجود می آید روشن می شود و درنتیجه محققان قادر می شوند یک تک مولکول را در درون سلول مشاهده کنند.

مزیت بزرگ این روش در آن است که باعث مرگ سلول نمی شود و به دانشمندان اجازه می دهد درون سلول را در هنگام فعالیت آن مشاهده کنند. نانو تکنولوژی همچنین به محققان امکان می دهد که بتوانند رویدادهای بسیار نادر یا مولکولهای با چگالی بسیار کم را مشاهده کنند. به عنوان مثال بلورهای مینیاتوری نیمه هادیهای فلزی در یک فرکانس خاص از خود نور ساطع می کنند و از این نور می توان برای مشخص کردن مجموعه ای از مولکولهای زیستی و الصاق برچسب برای شناسایی آنها استفاده کرد. به نوشته هفته نامه علمی نیچر چاپ انگلستان یک گروه از محققان دانشگاه میشیگان نیز توانسته اند سنجنده خاصی را تکمیل کنند که قادر است حرکت اتمهای روی را در درون سلولها دنبال کند و به دانشمندان در تشخیص نقایص زیست عصبی مدد رساند.

 از ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می توان برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط موردنظر استفاده به عمل آورد. در آزمایشی که بتازگی به انجام رسیده نشان داده شده است که حمله به سلولهای سرطانی با استفاده از ذرات نانو 100برابر بازده عمل را افزایش می دهد. محققان امیدوارند در آینده ای نه چندان دور با استفاده از نانو تکنولوژی موفق شوند امور داخلی هر سلول را تحت کنترل خود درآورند. هم اکنون گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده و به عنوان نمونه دانشمندان می توانند فعالیت پروتئینها و مولکول دی ان ای را در درون سلول کنترل کنند. به این ترتیب نانو تکنولوژی به محققان امکان می دهد تا اطلاعات خود را درباره سلولها یعنی اصلی ترین بخش سازنده بدن جانداران به بهترین وجه کامل سازند.

معرفی و بازار کار رشته میکروبیولوژی 

هدف این شاخه شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل مختلف مربوط به زندگی آنهاست.

علم میکروبیولوژی در مورد چگونگی استفاده بهینه از میکروارگانیسم ها و جلوگیری از ضررها و زیانهایی که میکروارگانیسم ها می توانند به حیات انسانها، دامها و نباتات وارد کنند، بحث می کند.

در گذشته به میکروبها شیطانهای نامرئی می گفتند اما امروزه باید به آنها فرشته های نامرئی بگوییم چرا که اگر میکروارگانیسم ها در چرخه حیات، وظیفه خویش را انجام ندهند، زندگی تمام موجودات از نباتات و حیوانات گرفته تا انسان به زوال کشیده می شود.

و باز بخشی از این میکروارگانیسم ها هستند که با ایجاد انواع بیماریهای عفونی زندگی بشر را به خطر می اندازند مانند "ابولا" که یک بیماری ویروسی ناشناخته بود و در آفریقا تعداد زیادی از افراد را به کشتن داد و یا "ایدز" که بشر را تا آستانه سال 2000 عاجز و ناتوان کرده است. بی شک نمی توان به نقش مهم میکروارگانیسم ها در هستی اعتقاد داشت و از اهمیت کاربرد رشته میکروبیولوژی که به عنوان بررسی میکروارگانیسم ها می پردازد

 علم‌ میکروبیولوژی‌ که‌ گرایشی‌ از علم‌ زیست‌شناسی‌ است‌ و به‌ بررسی‌ و مطالعه‌ میکرو ارگانیسم‌ها می‌پردازد. در این‌ علم‌ ارتباط‌ میکروارگانیسم‌ها با خودشان‌ و همچنین‌ با موجودات‌ عالی‌تر مانند انسان‌، حیوانات‌ و گیاهان‌ مورد بررسی‌ قرار می‌گیرد، علم‌ میکروبیولوژی‌ گرایشهای‌ مختلفی‌ دارد که‌ عبارتند از: میکروبیولوژی‌ پزشکی‌، میکروبیولوژی‌ غذایی‌ و میکروبیولوژی‌ صنعتی‌.

الف) گرایش پزشکی. در این گرایش میکروبهایی که برای انسان بیماری زا هستند و چگونگی فعالیت آنها بررسی می شود. البته این گرایش قسمت کوچکی از علم میکروبیولوژی را به خود اختصاص می دهد چرا که از میان میکروبهای شناخته شده فقط حدود 170 نوع میکروب، بیماری زا هستند و بقیه میکروبها تاکنون شناخته شده اند، میکروبهایی مفید می باشند.

ب) میکروبیولوژی غذایی. بسیاری از مواد غذایی مثل ماست یا پنیر به یاری میکروبها تولید می شوند.

ج) میکروبیولوژی صنعتی. در این گرایش از میکروبیولوژی از میکروبهای مفید برای تولید مواد صنعتی مانند اسیدها و کمپوست میکروبی (تهیه کود به یاری مواد زاید و زباله ها) استفاده می شود. همچنین از میکروبها در رفع آلودگی های محیط زیست استفاده می گردد.

کاربرد این‌ رشته‌ آنقدر گسترده‌ است‌ که‌ قابل‌ ذکر نیست‌. محقق‌ این‌ گرایش‌ از یک‌ سو می‌تواند به‌ بررسی‌ کاربرد سلاحهای‌ میکروبی‌ و راههای‌ پیشگیری‌ از این‌ سلاحها بپردازد و از سوی‌ دیگر می‌تواند در کارخانه‌های‌ عطر سازی‌ مشغول‌ باشد. میکروبیولوژی‌ پایه‌ و اساس‌ بسیاری‌ از علوم‌ از قبیل‌ بیوشیمی‌، بیوتکنولوژی‌، ژنتیک‌ و پزشکی‌ است‌. یکی‌ از کاربردهای‌ گرایش‌ میکروبیولوژی‌ در آزمایشگاههای‌ تشخیص‌ طبی‌ است‌. میکروبیولوژی‌ در تشخیص‌ بیماری‌ نیز اهمیت‌ بسیاری‌ دارد. در مواد غذایی‌ و تولید مواد غذایی‌ مختلف‌ اثر میکروارگانیسم‌ها بسیار قابل‌ توجه‌ است‌. همچنین‌ گرایش‌ میکروبیولوژی‌ در کشاورزی‌ بطور بسیار وسیعی‌ در تشخیص‌ آفات‌ گیاهی‌، مبارزه‌ با آفات‌ گیاهی‌ و ایجاد مقاومت‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد. در صنایع‌ و معادن‌ نیز برای‌ استخراج‌ فلزات‌ سنگین‌ و در تصفیه‌ نفت‌ در گوگردزدایی‌ از نفت‌ استفاده‌ می‌شوند. در محافظت‌ از محیط‌ زیست‌، تصفیه‌ فاضلابها و مبارزه‌ بیولوژیک‌ با عفونتها آلودگی‌های‌ فاضلابی‌ حتی‌ در علم‌ نساجی‌ نیز این‌ علم‌ به‌ کار بشر آمده‌ است‌ و به‌ تازگی‌ در صنعت‌ نساجی‌ از میکروارگانیسم‌ها برای‌ تثبیت‌ نشاسته‌ و آهار دادن‌ پارچه‌ استفاده‌ می‌شود.

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران
کارشناسان‌ میکروبیولوژی‌ در پژوهشگاه‌ نفت‌ برای‌ تحقیق‌ بر روی‌ میکروب‌های‌ نفت‌خوار یا گوگردزدایی‌، در بخش‌ صنایع‌ غذایی‌ در کارخانه‌های‌ کنسروسازی‌ و کمپوت‌ سازی‌ و در صنایع‌ بهداشتی‌ مشغول‌ به‌ کار هستند. تهیه‌ لوازم‌ آزمایشگاهی‌ مورد نیاز در این‌ گرایش‌ یکی‌ از شغل‌هایی‌ است‌ که‌ بعضی‌ جذب‌ آن‌ می‌شوند. مؤسسه‌ استاندارد یا آزمایشگاه‌های‌ کارخانجات‌ تهیه‌ مواد بهداشتی‌ و غذایی‌ برای‌ تشخیص‌ کیفیت‌ و سلامت‌ این‌ مواد از نظر عدم‌ آلودگی‌ میکروبی‌، مراکز تهیه‌ مواد دارویی‌ مانند تهیه‌ آنتی‌ بیوتیک‌ها و بالاخره‌ کارخانجات‌ تهیه‌ اسیدها مانند اسید بوتریک‌ و اسید استیک‌ و حلال‌ها مانند الکل‌ و استون‌ و مراکز تهیه‌ واکسن‌ مانند مؤسسه‌ رازی‌ و انستیتوپاستور ایران‌ نیز می‌توانند مراکز جذب‌ فارغ‌التحصیلان‌ این‌ گرایش‌ باشند.

در صورت گرفتن مدرک دکتری در این رشته از وزارت بهداشت می توانید مجوز آزمایشگاه دریافت کنید