ویروس شناسی ، چقدر ویروس مهم شده است . نه تنها درسی برای آن اختصاص نیافته بلکه یک رشته را انحصارا به خدمت گرفته است . اما این طور نیست ، این ویروس ها نیستند که مهم شده اند بلکه جان انسان ها و نجات آن اهمیت یافته و در همین راستا و به منظور تامین نیروی انسانی متعهد و متخصص در رشته ویروس شناسی و دستیابی به راههای تحقیق و تتبع در علوم وابسته به آن برای نیل به خودکفایی و در نتیجه حفظ و ارتقا سطح علم در نظام جمهوری اسلامی دوره کارشناس ارشد (ناپیوسته ) رشته ویروس شناسی با مشخصات زیر ارائه می گردد.

1-تعریف و هدف

کارشناسی ارشد ویروس شناسی (ناپیوسته به دوره ای اطلاق می شود که تحصیلات بالاتر از کارشناسی را در برمی گیرد و اولین مقطع تحصیلی پس از کارشناسی می باشد.
هدف از ایجاد آن تربیت افرادی لایق ، متعهد ، کاردان می باشد که بتوانند برمبانی علم ویروس شناسی و متون علمی موجود احاطه یافته در اثر آشنایی با روشهای پیشرفته تحقیق درعلوم و بدست آوردن کارایی و لیاقت و مهارت علمی و عملی لازم به خوبی بتوانند به ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی در این رشته پرداخته و از مقالات علمی و تحقیقات علوم ویروس شناسی و علوم وابسته در جهت پیشبرد مرزهای دانش و کمک به ایجاد روح علمی در جامعه استفاده نمایند.

2-طول دوره و شکل نظام

براساس آئین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد (ناپیوسته ) مصوب شورایعالی برنامه ریزی طول دوره 2 سال می باشد.
برای هرواحد درسی نظری در هر نیمسال 17 ساعت آموزش در نظر گرفته شده است و دانشجو باید به ازای هر ساعت درس نظری حداقل سه ساعت وقت صرف مطالعه ، بحث و تجزیه و تحلیل در درس بنماید.
تعداد کل واحدهای ای دوره برابر آئین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته 32 واحد است بعلاوه دانشجویان با نظر استاد راهنما ملزم به انتخاب 12 واحد دروس کمبود یا جبران هستند.

5-ضرورت و اهمیت

باتوجه به گسترش رو زافزون دامنه علم ویروس شناسی و تحقیقات دامنه داری که طی صد سال اخیر انجام گردیده و نیاز به شناخت عوامل مختلف بیماریزا و ارتباط آنها با انسان و نیز جهت کوشش د رپژوهشهای علمی برای نیل به خودکفایی و آماده ساختن افراد جهت ادامه تحصیل تا مرحله دکتری علمی دایر نمودن این دوره اهمیت آن مشخص می گردد و تاسیس این دوره در دانشگاه های جمهوری اسلامی کاملا ضروری است.

سطوح رشته

درسهای رشته

صنعت و بازارکار

دانشجویانیکه این دوره آموزشی را طی می کنند می توانند در صورت داشتن شرایط لازم در موسسات آموزش عالی به امر تدریس و تحقیق پرداخته همچنین ضمن   کمک به امر برنامه ریزی در موسسات و مراکز درمانی و بهداشتی یا مراکز تحقیقاتی انجام وظیفه نمایند.

نانو تکنولوژی

در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود . برای احساس اندازه های مادون ریز ، قطر موی سر انسان را که یک دهم میلیمتر است در نظر بگیرید ، یک نانومتر صدهزار برابر کوچکتراست 9- 10متر . تکنولوژی و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل ، اندازه گیریها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند . درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است . همچنین خواص مکانیکی ، شیمیایی ، الکتریکی ، مغناطیسی ، نوری و... مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است . تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ، با این اعتقاد که هرچه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست ، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم . البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد . بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریزکه به نحوی در مجموعه های بزرگتر مصرف دارد ، راهی بیابیم . در اندازه های مادون ریز ، روشها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن و...جوابگو تیستند .

برای ساختن ماشینهای ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد .

با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژنها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به تکنولوژی مادون ریز ، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد . تولید مواد جدید ، گیاهان ، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد . اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران ، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیتهای متفاوت بوجود خواهد آمد .آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی Multi- Disciplinary )) است ، به طرف تولید ماشینهای مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید .

هستی را به رایانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) که دو پدیده مختلف ولی ادغام شده هستند ، می توان تشبیه کرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هیدروژن ) و نرم افزار یا برنامه ، قابلیت نهفته در خلقت آن است .

اتم به نظر ساده و ابتدایی هیدروژن در طی میلیاردها سال با قابلیت نهفته در خود توانسته است میلیونها نوع آرایش مختلف را در هستی بوجود آورد . بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است . ولی در برنامه ریزیهای جدید و یافتن اشکال دیگری از آنچه در طبیعت وجود دارد ، پیش خواهد رفت . طبیعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ، قفلهای شگفت آور آن را باز خواهد کرد . احتمالا انسان در شرایط مناسبتری از درجه حرارت و فشار که درتشکیل طبیعی مواد مختلف از هیدروژن لازم است ، بتواند اتمهای مورد نباز خود را تولید کند ، سیارات دیگری را در نهایت در اختیار بگیرد و بعید نیست که نواده های دوردست ما بتوانند در نیمه های راه ابدیت در اکثر نقاط جهان هستی و کهکشانها سکنی گزینند.

به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. . از بیماری ، پیری ، درد ستون فقرات ، کم حافظه ای و... رنج نخواهند برد .قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آنها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد . در هزاره های آینده انسانهای طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از اینهمه درد و ناراحتی که اجداد آنها در هزاره های قبل کشیده اند ، متعجب و متاثر خواهند بود .

اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهشهای تکنولوژی مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسلهای آینده تحویل دهیم و در تشکلهای جدید هستی سهمی داشته باشیم . باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشررا دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم . گفته شیخ اجل سعدی در آینده مصداق واقعی تری خواهد داشت :

چهانتظاری باید از نانوتکنولوژی داشت: 

این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد . در اینجا به برخی از نمونه های عملی در زمینه نانوتکنولوژی که بر اساس تحقیقات و مشاهدات بخش خصوصی به دست آمده است ، اشاره می شود .

انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگیهای منحصربفرد ، طوری ساخته خواهند شد که روش شیمی سنتی پاسخگوی این امر نمی تواند باشد .

• نانوتکنولوژی می تواند باعث گسترش فروش سالانه 300 میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادیها و 900 میلیون دلار برای مدارهای مجتمع ، طی 10 تا 15 سال آینده شود .
• نانوتکنولوژی ، مراقبتهای بهداشتی ، طول عمر ، کیفیت و تواناییهای جسمی بشر را افزایش خواهد داد .
• تقریبا نیمی از محصولات دارویی در 10 تا 15 سال آینده متکی به نانوتکنولوژی خواهد بود که این امر ، خود 180 میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .
• کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه 100 میلیارد دلار را طی 10 تا 15 سال آینده تحت تاثیر قرار دهد .
• نانوتکنولوژی موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راههای اقتصادی تری را برای تصویه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راههای استفاده از منابع انرژیهای تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه نماید . بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید ، نشان داد که این روش 10 بار کمتر از روش اسمز معکوس ، آب دریا را نمک زدایی می کند .
• انتظار می رود که نانوتکنولوژی نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها ، محیط زیستی سالمتر را فراهم کند . برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی 10 تا 15 سال آینده ، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی ،مصرف جهانی انرژی را تا 10 درصد کاهش داده ، باعث صرفه جویی سالانه 100 میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان 200 میلیون تن کربن شود.

در چند سال گذشته بازارچند میلیارد دلاری برپایه نانوتکنولوژی کسترش یافته اند . برای مثال در ایالات متحده ، IBM برای هد دیسکهای سخت ، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است .

Eastern Kodak و 3M تکنولوژی ساخت فیلمهای نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند . شرکت Mobil کاتالیستهای نانو ساختاری را برای دستگاههای شیمیایی تولید کرده است و شرکت Merck ، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است . تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و Samsung Electronics در کره ، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند . بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لایه و سوپر لاستیکها ) . نظزیات جدید و روشهای مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.

نانو تکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفتهای پرشتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.

به گزارش ایرنا نانو تکنولوژی نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دولبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص نانو تکنولوژی یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیمتر می کند و راه را برای گمانزنی های متنوع هموار می سازد.

کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی فرانکشتین در داستان مری شلی و یا همانند جعبه پاندورا در اسطوره های یونان باستان، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.

در حال حاضر 450 شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و 270 دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به 4 میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه نانو تکنولوژی هستند. در این قلمرو اتمها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آنها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آنجا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو نانو تکنولوژی از اواخر دهه 1950 آغاز شد و در دهه 1990 نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید.

از جمله آنکه یک گروه از محققان شرکت آی بی ام موفق شدند35 اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دهند و با کمک این تک اتمها نامی را بر روی صفحه نیکلی درج کنند. محققان دیگر به بررسی درباره ساختارهای ریز موجود در طبیعت نظیر تار عنکبوت ها و رشته های ابریشم پرداختند تا بتوانند موادی نازک تر و مقاوم تر تولید کنند. در این میان ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن- 60 راه را برای پژوهشهای بعدی هموارتر کرد. محققان با کمک این مولکول که خواص حیرت انگیز آن هنوز در درست بررسی است، لوله های موئینه ای در مقیاس نانو ساخته اند که می تواند برای ایجاد ساختارهای مختلف در تراز یک میلیونیم متر مورد استفاده قرار گیرد. بررسی هایی که در ابعاد نانو بر روی مواد مختلف صورت گرفته و خواص تازه ای را آشکار کرده است. به عنوان مثال ذرات سیلیکن در این ابعاد از خود نور ساطع می کنند و لایه های فولاد در این مقیاس از استحکام بیشتری در قیاس با صفحات بزرگتر این فلز برخوردارند.

برخی شرکتها از هم اکنون بهره برداری از برخی یافته های نانوتکنولوژی را آغاز کرده اند. به عنوان نمونه شرکت آرایشی اورال از مواد نانو در محصولات آرایشی خود استفاده می کند تا بر میزان تاثیر آنها بیفزاید. ساخت دیودهای نوری با استفاده از مواد نانو موجب می شود تا 80درصد در هزینه برق صرفه جویی شود. توپهای تنیسی که با کربن 60 ساخته شده و روانه بازار گردیده سبکتر و مستحکمتر از توپهای عادی است. شرکتهای دیگر با استفاده از مواد نانو پارچه هایی تولید کرده اند که با یک بار تکاندن آنها می توان حالت اتوی اولیه را به آنها بازگرداند و همه چین و چروکهایشان را زایل کرد. با همین یک بار تکان همه گردوخاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند. نوارهای زخم بندی هوشمندی با این مواد درست شده که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند.

از همین نوع مواد همچنین لیوانهایی تولید شده که قابلیت خود- تمیزکردن دارند. لنزها و عدسیهای عینک ساخته شده از جنس مواد نانو ضد خش هستند و یک گروه از محققان تا آنجا پیش رفته اند که درصددند با مواد نانو پوششهای مناسبی تولید کنند که سلولهای حاوی ویروسهای خطرناک نظیر ویروس ایدز را در خود می پوشاند و مانع خروج آنها می شود. مهمترین نکته درباره موقعیت کنونی فناوری نانو آن است که اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتمها به بهره گیری از آنها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود. یک گروه از برجسته ترین محققان در حوزه نانوتکنولوژی بر این اعتقادند که می توان بدون آسیب رساندن به سلولهای حیاتی، در درون آنها به کاوش و تحقیق پرداخت. شیوه های کنونی برای بررسی سلولها بسیار خام و ابتدایی است و دانشمندان برای شناخت آنچه که در درون سلول اتفاق می افتد ناگزیرند سلولها را از هم بشکافند و در این حال بسیاری از اطلاعات مهم مربوط به سیالهای درون سلول یا ارگانلهای موجود در آن از بین می رود.

یک گروه از محققان که در گروهی موسوم به اتحاد سیستمهای زیستی گرد آمده اند، سرگرم تکمیل ابزارهای ظریفی هستند که هدف آن بررسی اوضاع و احوال درون سلول در زمان واقعی و بدون آسیب رساندن به اجزای درونی سلول یا مداخله در فعالیت بخشهای داخلی آن است. ابزاری که این گروه مشغول ساخت آن هستند ردیف هایی از لوله ها یا سیمهای بسیار ظریفند که قادرند وظایف مختلفی را به انجام برسانند از جمله آنکه هزاران پروتئینی را که به وسیله سلولها ترشح می شود شناسایی کند. گروههای دیگر از محققان نیز به نوبه خود سرگرم تولید دستگاهها و ابزارهای دیگر برای انجام مقاصد علمی دیگر هستند.

به عنوان نمونه یک گروه از محققان سرگرم تکمیل فیبرهای نوری در ابعاد نانو هستند که قادر خواهند بود مولکولهای مورد نظر را شناسایی کنند. گروهی نیز دستگاهی را دردست ساخت دارند که با استفاده از ذرات طلا می تواند پروتئین های معینی را فعال سازد یا از کار بیندازد. به اعتقاد پژوهشگران برای آنکه بتوان از سلولها در حین فعالیت واقعی آنها اطلاعات مناسب به دست آورد، باید شیوه تنظیم آزمایشها را مورد تجدیدنظر اساسی قرار داد. سلولها در فعالیت طبیعی خود امور مختلفی را به انجام می رسانند: از جمله انتقال اطلاعات و علائم و داده ها میان خود، ردوبدل کردن مواد غذایی و بالاخره سوخت و ساز و اعمال حیاتی. یک گروه از روش تازه ای موسوم به الگوی انتقال ابر - شبکه استفاده کرده اند که ساخت نیمه هادیهای نانومتری به قطر تنها 8 نانومتر را امکان پذیر می سازد. هریک از این لوله های بسیار ریز بالقوه می توانند یک پادتن خاص یا یک اولیگو نوکلئو اسید و یا یک بخش کوچک از رشته دی ان ای بر روی خود جای دهند.

با کمک هر تراشه می توان 1000 آزمایش متفاوت بر روی یک سلول انجام داد. برای دستیابی به موفقیت کامل باید بر برخی از محدودیتها غلبه شود، ازجمله آنکه درحال حاضر برای بررسی سلولها باید آنها را در درون مایعی قرار داد که مصنوعاً محیط زیست طبیعی سلولها را بازسازی می کند، اما یون موجود در این مایع می تواند سنجنده های موئینه را از کار بیندازد. برای رفع مشکل، محققان سلولها را درون مایعی جای می دهند که چگالی یون آن کمتر است. گروههای دیگری از محققان نیز در تلاشند تا ابزارهای مناسب در مقیاس نانو برای بررسی جهان سلولها ابداع کنند. یکی از این ابزارها چنانکه اشاره شد یک فیبر نوری است که ضخامت نوک آن 40 نانومتر است و بر روی نوک نوعی پادتن جا داده شده که قادر است خود را به مولکول مورد نظر در درون سلول متصل سازد. این فیبر نوری با استفاده از فیبرهای معمولی و تراش آنها ساخته شده و بر روی فیبر پوششی از نقره اندود شده تا از فرار نور جلوگیری به عمل آورد. نحوه عمل این فیبر نوری درخور توجه است.

از آنجاکه قطر نوک این فیبر نوری، از طول موج نوری که برای روشن کردن سلول مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب بزرگتر است، فوتونهای نور نمی توانند خود را تا انتهای فیبر برسانند، درعوض در نزدیکی نوک فیبر مجتمع می شوند و یک میدان نوری بوجود می آورند که تنها می تواند مولکولهایی را که در تماس با نوک فیبر قرار می گیرند تحریک کند. به نوک این فیبر نوری یک پادتن متصل است و محققان به این پادتن یک مولکول فلورسان می چسبانند و آنگاه نوک فیبر را به درون یک سلول فرو می کنند. در درون سلول، نمونه مشابه مولکول فلورسان نوک فیبر، این مولکول را کنار می زند و خود جای آن را می گرد. به این ترتیب نوری که از مولکول فلورسان ساطع می شد از بین می رود و فضای درون سلول تنها با نوری که به وسیله میدان موجود در فیبر نوری بوجود می آید روشن می شود و درنتیجه محققان قادر می شوند یک تک مولکول را در درون سلول مشاهده کنند.

مزیت بزرگ این روش در آن است که باعث مرگ سلول نمی شود و به دانشمندان اجازه می دهد درون سلول را در هنگام فعالیت آن مشاهده کنند. نانو تکنولوژی همچنین به محققان امکان می دهد که بتوانند رویدادهای بسیار نادر یا مولکولهای با چگالی بسیار کم را مشاهده کنند. به عنوان مثال بلورهای مینیاتوری نیمه هادیهای فلزی در یک فرکانس خاص از خود نور ساطع می کنند و از این نور می توان برای مشخص کردن مجموعه ای از مولکولهای زیستی و الصاق برچسب برای شناسایی آنها استفاده کرد. به نوشته هفته نامه علمی نیچر چاپ انگلستان یک گروه از محققان دانشگاه میشیگان نیز توانسته اند سنجنده خاصی را تکمیل کنند که قادر است حرکت اتمهای روی را در درون سلولها دنبال کند و به دانشمندان در تشخیص نقایص زیست عصبی مدد رساند.

 از ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می توان برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط موردنظر استفاده به عمل آورد. در آزمایشی که بتازگی به انجام رسیده نشان داده شده است که حمله به سلولهای سرطانی با استفاده از ذرات نانو 100برابر بازده عمل را افزایش می دهد. محققان امیدوارند در آینده ای نه چندان دور با استفاده از نانو تکنولوژی موفق شوند امور داخلی هر سلول را تحت کنترل خود درآورند. هم اکنون گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده و به عنوان نمونه دانشمندان می توانند فعالیت پروتئینها و مولکول دی ان ای را در درون سلول کنترل کنند. به این ترتیب نانو تکنولوژی به محققان امکان می دهد تا اطلاعات خود را درباره سلولها یعنی اصلی ترین بخش سازنده بدن جانداران به بهترین وجه کامل سازند.

معرفی کامل بازار کار و  رشته میکروبیولوژی

هدف این شاخه شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل مختلف مربوط به زندگی آنهاست.

علم میکروبیولوژی در مورد چگونگی استفاده بهینه از میکروارگانیسم ها و جلوگیری از ضررها و زیانهایی که میکروارگانیسم ها می توانند به حیات انسانها، دامها و نباتات وارد کنند، بحث می کند.

در گذشته به میکروبها شیطانهای نامرئی می گفتند اما امروزه باید به آنها فرشته های نامرئی بگوییم چرا که اگر میکروارگانیسم ها در چرخه حیات، وظیفه خویش را انجام ندهند، زندگی تمام موجودات از نباتات و حیوانات گرفته تا انسان به زوال کشیده می شود.

و باز بخشی از این میکروارگانیسم ها هستند که با ایجاد انواع بیماریهای عفونی زندگی بشر را به خطر می اندازند مانند "ابولا" که یک بیماری ویروسی ناشناخته بود و در آفریقا تعداد زیادی از افراد را به کشتن داد و یا "ایدز" که بشر را تا آستانه سال 2000 عاجز و ناتوان کرده است. بی شک نمی توان به نقش مهم میکروارگانیسم ها در هستی اعتقاد داشت و از اهمیت کاربرد رشته میکروبیولوژی که به عنوان بررسی میکروارگانیسم ها می پردازد

 علم‌ میکروبیولوژی‌ که‌ گرایشی‌ از علم‌ زیست‌شناسی‌ است‌ و به‌ بررسی‌ و مطالعه‌ میکرو ارگانیسم‌ها می‌پردازد. در این‌ علم‌ ارتباط‌ میکروارگانیسم‌ها با خودشان‌ و همچنین‌ با موجودات‌ عالی‌تر مانند انسان‌، حیوانات‌ و گیاهان‌ مورد بررسی‌ قرار می‌گیرد، علم‌ میکروبیولوژی‌ گرایشهای‌ مختلفی‌ دارد که‌ عبارتند از: میکروبیولوژی‌ پزشکی‌، میکروبیولوژی‌ غذایی‌ و میکروبیولوژی‌ صنعتی‌.

الف) گرایش پزشکی. در این گرایش میکروبهایی که برای انسان بیماری زا هستند و چگونگی فعالیت آنها بررسی می شود. البته این گرایش قسمت کوچکی از علم میکروبیولوژی را به خود اختصاص می دهد چرا که از میان میکروبهای شناخته شده فقط حدود 170 نوع میکروب، بیماری زا هستند و بقیه میکروبها تاکنون شناخته شده اند، میکروبهایی مفید می باشند.

ب) میکروبیولوژی غذایی. بسیاری از مواد غذایی مثل ماست یا پنیر به یاری میکروبها تولید می شوند.

ج) میکروبیولوژی صنعتی. در این گرایش از میکروبیولوژی از میکروبهای مفید برای تولید مواد صنعتی مانند اسیدها و کمپوست میکروبی (تهیه کود به یاری مواد زاید و زباله ها) استفاده می شود. همچنین از میکروبها در رفع آلودگی های محیط زیست استفاده می گردد.

کاربرد این‌ رشته‌ آنقدر گسترده‌ است‌ که‌ قابل‌ ذکر نیست‌. محقق‌ این‌ گرایش‌ از یک‌ سو می‌تواند به‌ بررسی‌ کاربرد سلاحهای‌ میکروبی‌ و راههای‌ پیشگیری‌ از این‌ سلاحها بپردازد و از سوی‌ دیگر می‌تواند در کارخانه‌های‌ عطر سازی‌ مشغول‌ باشد. میکروبیولوژی‌ پایه‌ و اساس‌ بسیاری‌ از علوم‌ از قبیل‌ بیوشیمی‌، بیوتکنولوژی‌، ژنتیک‌ و پزشکی‌ است‌. یکی‌ از کاربردهای‌ گرایش‌ میکروبیولوژی‌ در آزمایشگاههای‌ تشخیص‌ طبی‌ است‌. میکروبیولوژی‌ در تشخیص‌ بیماری‌ نیز اهمیت‌ بسیاری‌ دارد. در مواد غذایی‌ و تولید مواد غذایی‌ مختلف‌ اثر میکروارگانیسم‌ها بسیار قابل‌ توجه‌ است‌. همچنین‌ گرایش‌ میکروبیولوژی‌ در کشاورزی‌ بطور بسیار وسیعی‌ در تشخیص‌ آفات‌ گیاهی‌، مبارزه‌ با آفات‌ گیاهی‌ و ایجاد مقاومت‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد. در صنایع‌ و معادن‌ نیز برای‌ استخراج‌ فلزات‌ سنگین‌ و در تصفیه‌ نفت‌ در گوگردزدایی‌ از نفت‌ استفاده‌ می‌شوند. در محافظت‌ از محیط‌ زیست‌، تصفیه‌ فاضلابها و مبارزه‌ بیولوژیک‌ با عفونتها آلودگی‌های‌ فاضلابی‌ حتی‌ در علم‌ نساجی‌ نیز این‌ علم‌ به‌ کار بشر آمده‌ است‌ و به‌ تازگی‌ در صنعت‌ نساجی‌ از میکروارگانیسم‌ها برای‌ تثبیت‌ نشاسته‌ و آهار دادن‌ پارچه‌ استفاده‌ می‌شود.

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران
کارشناسان‌ میکروبیولوژی‌ در پژوهشگاه‌ نفت‌ برای‌ تحقیق‌ بر روی‌ میکروب‌های‌ نفت‌خوار یا گوگردزدایی‌، در بخش‌ صنایع‌ غذایی‌ در کارخانه‌های‌ کنسروسازی‌ و کمپوت‌ سازی‌ و در صنایع‌ بهداشتی‌ مشغول‌ به‌ کار هستند. تهیه‌ لوازم‌ آزمایشگاهی‌ مورد نیاز در این‌ گرایش‌ یکی‌ از شغل‌هایی‌ است‌ که‌ بعضی‌ جذب‌ آن‌ می‌شوند. مؤسسه‌ استاندارد یا آزمایشگاه‌های‌ کارخانجات‌ تهیه‌ مواد بهداشتی‌ و غذایی‌ برای‌ تشخیص‌ کیفیت‌ و سلامت‌ این‌ مواد از نظر عدم‌ آلودگی‌ میکروبی‌، مراکز تهیه‌ مواد دارویی‌ مانند تهیه‌ آنتی‌ بیوتیک‌ها و بالاخره‌ کارخانجات‌ تهیه‌ اسیدها مانند اسید بوتریک‌ و اسید استیک‌ و حلال‌ها مانند الکل‌ و استون‌ و مراکز تهیه‌ واکسن‌ مانند مؤسسه‌ رازی‌ و انستیتوپاستور ایران‌ نیز می‌توانند مراکز جذب‌ فارغ‌التحصیلان‌ این‌ گرایش‌ باشند.

در صورت گرفتن مدرک دکتری در این رشته از وزارت بهداشت می توانید مجوز آزمایشگاه دریافت کنید

با توجه به اهمیت رشته کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، ماهیت خاص رشته تحصیلی و با تکیه بر توانمندی گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه، این رشته به شیوه مجازی برای اولین بار ارائه می شود. در ارائه این رشته به شیوه نیمه حضوری سعی شده تا ضمن حفظ کیفیت، امکان ادامه تحصیل برای افرادی که امکان تحصیل حضوری ندارند، فراهم آید. هم چنین امکان پوشش سبک های یادگیری متنوع و بهره گیری از سایر مزایای یادگیری الکترونیکی فراهم می شود. 

5-7) ظرفیت پذیرش در این رشته 8 نفر است.تا 30% درصد از ظرفیت رشته به کارکنان وزارت بهداشت و تمامی مؤسسات وابسته با اولویت دانشگاه علوم پزشکی تهران به شرط کسب حد نصاب 80% نمره آخرین فرد پذیرفته شده سهمیه آزاد اختصاص دارد.
پیشرفت های سریع علمی و افزایش میزان انتشارات مکتوب و غیر مکتوب فرایند دستیابی به اطلاعات را پیچیده و مشکل کرده است. ضرورت برخورد علمی و فنی مناسب با رشد روز افزون انتشارات برای ذخیره و بازیابی اطلاعات به منظور تسریع و افزایش دسترس پذیری آن برای همه کاربران در سطوح مختلف جامعه اهمیت رشته کتابداری و اطلاع رسانی را افزون کرده است.

مراکز اطلاع رسانی در زمینه های مختلف موضوعی و تخصصی، اطلاعات مورد نیاز پژوهندگان را گردآوری، تجزیه و تحلیل و آماده استفاده می کنند. کتابخانه های دانشگاهـــی به عنوان پشتیبان برنامه های آموزشـــی و پژوهشــــی مراکز آموزش عالی، کتابخانه های آموزشگاهی به عنوان تقویت کننده برنامه های درسی و کتابخانه های عمومی در جهت افزایش فرهنگ و دانش عمومی خدمات و منابع لازم را فراهم می آورند. ایجاد، تجهیز، و اداره کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی، و ارائه خدمات بهتر آنان ضرورت آموزش متخصصان این رشته را بیشتر نمایان می سازد.

دانش آموختگان این گروه ضمن آشنایی با مبانی نظری کتابداری و اطلاع رسانی از توانایی های زیر برخوردار می شوند:

*انجام امور تخصصی، فنی و خدماتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی

*نظارت بر فعالیت ها و رفع اشکالات فنی و تخصصی

*برنامه ریزی و اداره انواع کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی

*اجرای امور پژوهشی در مسائل کتابداری و اطلاع رسانی

کشور ایران با جمعیت حدود 70 میلیون که 48 میلیون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از 1500 کتابخانه عمومی دارد که تعداد کتاب بهترین و بزرگترین آنها به زحمت به 500 هزار جلد می رسد. این در حالی است که کشور همسایه ما، آذربایجان، با جمعیت حدود 60 درصد جمعیت ایران 000/10 کتابخانه دارد و در کشورهای پیشرفته یک کتابخانه برای شروع کار باید 600 تا 700 هزار جلد کتاب داشته باشد.

البته در کشور ما جمعیت استفاده کننده از همین حداقل امکانات نیز بسیار اندک است و کتابخانه ها در ایران فعالیت چشمگیری ندارند. در واقع کشور ما با این که زمانی مهدتمدن و دانش بوده و بزرگترین کتابخانه های عالم و نفیس ترین کتب را داشته است اکنون در زمینه کتاب و کتابخوانی دچار فقر فرهنگی است و کتابخانه ها، مراکزی ساکن و ساکت هستند که فقط در دوران امتحانات دانش آموزان یا دانشجویان، قرائت خانه آنها شلوغ می شود.

بدون شک یکی از علل اصلی این مشکل، نبود کتابداران متخصص و علاقمند در کتابخانه های کشور است. کارشناسانی آگاه، باتجربه و تحصیل کرده که توانایی ارزیابی نیازهای کتابخانه واحد مطبوع خود را داشته باشند و در جریان انتشار کتابهای جدید و خرید کتابهای مناسب قرار گیرند. این افراد باید قادر به سازماندهی منابع بوده، با فهرست نویسی مناسب امکان دست یابی مراجعه کننده به کتابهای مورد نظر را فراهم آورند و افراد خاص مانند معلولان، نابینایان و سالمندان نیز بتوانند از امکانات موجود در کتابخانه بخوبی استفاده کنند و در نهایت باید وضعیتی فراهم آید که احساس نیاز برای مراجعه افراد به کتابخانه ایجاد شود. هدف رشته کتابداری و اطلاع رسانی که در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور ما ارائه می شود، تربیت همین دسته از متخصصان است.

کتابخانه به منزله نهادی اجتماعی در نظر گرفته می شود که از پنج قسمت تشکیل شده است. این پنج بخش عبارتند از : 1- بخش انتخاب و تهیه منابع که باید با نیاز مراجعه کننده و امکانات منطقه ای هماهنگ باشد2- بخش فهرست نویسی برای استفاده بهینه مراجعه کننده از منابع موجود در کتابخانه3- بخش امانت 4- بخش مرجع5- بخش حفظ و نگهداری منابع.

در این میان، کتابداری مجموعه فعالیت هایی است که فردی به عنوان کتابدار و شبکه ای به عنوان کتابداری انجام می دهد تا فرآورده هایش یعنی کتاب، نشریه، مجله فیلم، صفحه موسیقی و دیسک های کامپیوتری به دست مراجعه کننده برسد. به عبارتی کتابداری حلقه واسط بین بازار مصرف اطلاعات و تولید اطلاعات است.

کتاب دارای دو معنی است: یکی معنای محدود و دامنه ای بسته که همان اوراق مکتوب به هم پیوسته و جلد شده است و اصطلاحاً به آن ?صورت گوتنبرگی کتاب? می گویند، و دیگری معنای گسترده آن است، که به هر اثری که به گونه ای ثبت و ضبط شده باشد گفته می شود. از این دیدگاه، نوار صفحه، لوح فشرده و حتی آنچه در اینترنت قابل دسترسی است "کتاب" تلقی می شود.

پسوند "داری" در کتابداری نیز به معنای اداره کردن و مدیریت کردن کتاب در همان معنای گسترده آن است. بنابراین کتابداری به سامان دادن کتاب می پردازد. اما این سامان دادن کتاب به چه معنا است؟ باید گفت که هیچ اثری با این هدف تهیه و تدوین نمی شود که به همان صورت منفعل و ایستا باقی بماند. بلکه هدف آن است که دانش و اطلاعی را به دیگران انتقال دهد. در این میان، سامان دادن کتاب به معنای آماده کردن آن برای دستیابی آسان و سریع می باشد.

کتابداری دارای دو عنصر اساسی "کتاب" (با همان معنای وسیع) و دیگری "انسان" (به عنوان موجودی خواننده یا داننده کار) است و رشته کتابداری هموار کردن مسیر ارتباط میان دو عنصر کتاب و استفاده کننده از کتاب می باشد. برای آن که بتوانیم این ارتباط را امکان پذیر کنیم، باید چگونگی پیوند میان آن دو را نیز بیاموزیم.

تمام دروس پایه و اختصاصی در رشته کتابداری (خصوصاً دوره کارشناسی) بر اساس همین سه وظیفه تدوین شده است. یعنی دانشجوی این رشته منابع و متون را می شناسد، از ویژگی انواع مواد انتشار یافته آگاه می گردد، محتوای آنها و چگونگی تبدیل اندیشه های موجود در ذهن نویسنده به پدیده ای عینی و قابل شناسایی را درک می کند و قابلیت ها و توانایی های رسانه های گوناگون از قبیل کتاب (به معنای محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اینترنت و مانند آنها را درمی یابد.

از سوی دیگر دروسی نیز در برنامه این رشته هست که برای شناخت انسان، چگونگی شکل گیری دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تاثیر محیط، فرهنگ و جامعه، برداشته ها و باورهای آنان قابل استفاده باشد باید مراجعان را به درستی بشناسیم، با محیط فرهنگی آنها آشنا باشیم و نیازهای اطلاعاتی آنها را تشخیص دهیم.

البته دانستن ویژگی های کتاب و خواننده به تنهایی برای انجام وظیفه کتابدار کفایت نمی کند. برای این کار لازم است با فرآیند ارتباط آگاه باشیم و بدانیم در چه شرایطی ارتباط آسان می شود و تحت چه شرایطی دچار اختلال می گردد. پس لازم است که با حوزه ارتباطات نیز کم و بیش آشنا باشیم. به همین دلیل سه ضلع مثلث، کتاب، خواننده و ارتباط طی سالیان موضوع مطالعه پژوهش علاقمندان بوده، آثاری که از این مطالعات برجای مانده، دستمایه مناسبی برای برنامه های درسی رشته کتابداری است.

به جرات می توان گفت که از جمله عوامل پیشرفت مسلمانان در سده های اولیه در زمینه های علمی و فرهنگی، به توجه آنان به کتاب و کتابخانه ارتباط داشته است. چرا که همواره جمع آوری کتب سودمند و مفید و به عبارت دیگر کتابخانه های عظیم، نشانه ترقی و پیشرفت یک ملت و جلوه واقعی توجه آنها به علم و دانش است. اما امروزه با وجود آن که ما در عصر ارتباطات و خانواده جهانی به سر می بریم، توجه لازم به کتابخانه ها که مرکز اصلی اطلاع رسانی هستند، نمی شود و نقش مهم و با ارزش کتابخانه را در حد مخزن کتاب، و کتابدار را در حد امانت دهنده کتاب پایین آورده ایم. هدف رشته کتابداری این است که کتابخانه ها جایگاه واقعی خود را به دست آورده، باعث رشد فرهنگی جامعه شوند.

گفتنی است که رشته کتابداری در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش "علوم انسانی" و "علوم پایه" است که دانشجویان گرایش علوم انسانی دروسی در زمینه مبانی علم حقوق، جغرافیای شهری، اقتصاد، تاریخ ادیان و مدیریت مطالعه می کنند و دانشجویان گرایش علوم پایه در زمینه ریاضیات، فیزیک، شیمی، آمار، زمین شناسی و فیزیولوژی اطلاعات پایه را به دست می آورند.

 توانمندی ها و ویژگی های لازم

شغل کتابداری در کشور ما به عنوان یک شغل کم زحمت و بی دردسر شناخته می شود. زیرا در ذهن بسیاری از افراد، تصور یک کتابدار مساوی است با فردی که بیشتر ساعت کار خود را به استراحت یا گفتگو با دوستان و همکاران می گذارند و گاه نیز کتابی را به مراجعه کنندگان امانت می دهد و نام آن را در دفتری ثبت می کند. اما حقیقت امر این است که یک کتابدار متخصص و علاقمند در ساعات کار، فردی فعال و پویا است و تمامی وقت او صرف مطالعه، تحقیق و برقراری ارتباطی سازنده با مراجعه کنندگان می شود. به همین دلیل دانشجوی این رشته باید خود را برای کاری پر از فعالیت و تحقیق جهت کسب دانش بیشتر آماده سازد.

رشته کتابداری با دانش اندوزی سر و کار دارد. بنابراین هر فردی که دامنه مطالعات او گسترده تر باشد، قابلیت پیشرفت بیشتری در این رشته دارد، فردی که از همه کس و همه چیز بیاموزد و آموخته ها را در کار خود به کار برد. زیرا قناعت به دانسته های موجود و خود را بی نیاز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتی خطرزا برای رشته کتابداری است.

فراگیری آهسته و پیوسته و شکیبایی و بردباری در برخورد با اطرافیان و پرسش کنندگان نیز دو ویژگی عمده است که دانشجویان این رشته باید در خود بپرورانند و باید بتوانند با مردم ارتباط برقرار کنند. همچنین اصرار بر تحمیل نظرات خود به دیگران و خودداری از شنیدن و تحلیل کردن آراء آنان، کتابدار را به تدریج در چارچوب بسته بدون روزنه ای محبوس می کند و سبب می شود که نه دیگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند دیگران را تحمل کند. پس سعه صدر، بردباری، عطش دانستن و فهمیدن، تلاش برای ارتباط سازنده با دیگران از جمله ویژگی های کسی است که مایل است به عرصه کتابداری راه یابد و در مسئولیت های شغلی خود نیز کامیاب باشد.

این رشته از بین داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می پذیرد.

آینده شغلی و بازار کار

با توجه به پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در زمینه های مختلف دانش بشری، ایجاد و گسترش کتابخانه ها امری الزامی است. از این رو کتابداری یکی از رشته هایی است که چشم انداز فرصت های شغلی آن بسیار روشن است. کتابخانه های عمومی در سراسر کشور و کتابخانه های مدارس مقاطع مختلف هنوز چشم به راه کتابدارانی است که دوره های دانشگاهی را طی کرده باشند. بخش اعظم فرصت های شغلی کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی و مراکز اطلاع رسانی نیز هنوز آماده پذیرش فارغ التحصیلان این رشته است.

در نبود فارغ التحصیلان این رشته، کارشناسان رشته های دیگر مسوولیت ها و پست ها را برعهده گرفته اند. علاوه بر آن، کتابخانه ها هر چه وسیع تر شوند و مجموعه های آنها هر چه گسترده تر و پیچیده تر گردد، تعداد کتابداران شاغل در آنها نیز افزایش می یابد و این همه سبب می شود که فارغ التحصیلان این رشته کمتر دغدغه یافتن شغل داشته باشند. برنامه های درسی این رشته نیز به گونه ای است که قابلیت دانشجویان را برای قبول مسؤولیت در کتابخانه های مختلف و مراکز اطلاع رسانی گوناگون فراهم می آورد.

البته باید به این نکته نیز توجه داشت که مراکز و کتابخانه هایی که در صدد استخدام فارغ التحصیلان هستند، افراد شایسته تر را ترجیح می دهند و این بر دانشجویان است که از آغاز ورود به رشته، به خودسازی و گسترش دانش و عمق بخشیدن به مهارت های خود بپردازند و از این طریق چشم انداز شغلی خود را پیشاپیش ترسیم نمایند.

=آشنایی با رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی  

دیباچه:
سالانه 7000 عنوان نشریه پزشکی و صدها کتاب در زمینه های پزشکی و پیراپزشکی در سراسر جهان منتشر می شود؛ نشریات و آثاری که آخرین اطلاعات علمی و داده های پزشکی را می توان در آنها یافت. از همین رو، تمامی دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی و بویژه متخصصان دانش های مرتبط باید با دسترسی به نشریات و کتب مورد نظر، دانش خود را به روز کرده و از آخرین اکتشافات و اختراعات مرتبط با رشته تخصصی خود، مطلع شوند. البته حجم آثار پزشکی و پیراپزشکی که در قالب کتاب، نشریه، نوار، لوح فشرده و ... ثبت و ضبط شده است، بسیار زیادتر از آن است که متخصصان این علوم بتوانند بتنهایی مطالب موردنظر را از میان این حجم انبوه پیدا کنند. چنین کاری در توان متخصصان رشته کتابداری پزشکی است؛ افرادی که در رشته کتابداری در شاخه پزشکی، به مجموعه سازی، ساماندهی و اشاعه اطلاعات درشاخه های پزشکی و پیراپزشکی و موضوعات وابسته به آن می پردازند اطلاعات پایه در زمینه های آناتومی، داروشناسی، بیماری شناسی، علوم آزمایشگاهی، بیوشیمی، بیوفیزیک و واژه شناسی پزشکی را به دست می آورند. در واقع می توان متخصص این رشته را دستیار پزشک یا بازوی توانمند جراح دانست. زیرا همان طور که یک پزشک برای شناخت و درمان بیماری نیاز به عکس، جواب آزمایش و مشاهدات بالینی دارد، باید از منابع و مراجع پزشکی نیز برای روزآمد کردن اطلاعات خود بهره ببرد. برای مثال، یک جراح قبل از عمل کردن یک کیست نادر یا کیستی که در مکان حساس واقع شده است، باید به آمار و اطلاعات پزشکی مراجعه کند تا ببیند که آیا برداشتن کیست کار صحیحی است یا خیر. گفتنی است که این آمار پزشکی را باید کتابدار پزشکی در اختیار جراح قرار دهد.
توانایی های لازم :
هنگام انتخاب رشته دو راه وجود دارد. یکی اینکه در فرم انتخاب رشته، ابتدا، رشته های اسم و رسم دار را که در بورس هستند انتخاب کنید و انتهای فرم را هم به رشته های ناشناخته ای که اسم و رسمی ندارند و امید دارید که در یکی از آنها پذیرفته شوید، اختصاص دهید.راه دیگر نیز این است که براساس علاقه، استعداد و نیاز جامعه، رشته دانشگاهی خود را انتخاب نمایید و اصراری بر اینکه صد انتخاب خود را پر کنید نیز نداشته باشید. چون به احتمال قوی شما استعداد، علاقه و آمادگی لازم را برای صد رشته محل نخواهید داشت.رشته کتابداری در شاخه پزشکی نیز نیاز به دانشجویانی دارد که با عشق و علاقه و شناخت لازم وارد این رشته شده باشند. دانشجویان این رشته چون باید در تمام زمینه های پزشکی و پیراپزشکی اطلاعات اولیه را دارا باشند، باید در درس زیست شناسی توانایی بسیاری داشته باشند. همچنین لازم است که این دانشجویان به کار با کامپیوتر و نرم افزارهای کامپیوتری و زبان انگلیسی مسلط باشند.
موقعیت‎شغلی در ایران :
فارغ التحصیل توانمند کتابداری پزشکی که با کامپیوتر و شبکه های اینترنتی بازیابی اطلاعات پزشکی آشنا باشد، بسادگی می تواند در ایران و جهان جذب بازار کار شود و حقوق بسیار مناسب و خوبی دریافت نماید. گفتنی است که فرصت های شغلی این رشته، بویژه در پروژه های تخصصی یا در بخش خصوصی بهتر می باشد