آداب معاشرت زن و مرد از منظر قرآن
به سراغ کارشناس علوم قرآنی میروم، تا از عفاف قرآنی برایمان بگوید. او رهنمودهای قرآن را در این زمینه به دو دسته کلی تقسیم میکند؛ دسته اول به آداب معاشرت زنان و مردان نامحرم و دسته بعد به وظایف فردی اشاره دارد. «دکتر مریم حاج عبدالباقی» (استاد دانشکده الهیات دانشگاه آزاد اسلامی) به آیه 25 سوره نساء اشاره و میگوید: «در این آیه، خداوند به مردان با ایمان سفارش میکند، زنانی که قبل از ازدواج، معاشرتهای غیرصالح با مردان داشتهاند را به همسری نگیرند. البته این معاشرت به معنی حرف زدن و دوستی معمولی نیست، بلکه منظور از آن هرگونه روابط آزاد و نامشروع با نامحرم است. و یا آیه 53 سوره احزاب به مومنین سفارش میکند، وقتی برای غذاخوردن به خانه پیامبر دعوت شدید، غذا که تمام شد، سریعاً بروید بی آنکه سرگرم سخن گردید. این دستور نیز برای جلوگیری از استیناس و انس گفتاری با اعضای خانواده پیامبر بیان شده است، در قسمتهای بعدی آیه، به آنها سفارش میکند که چون از زنان پیامبر چیزی خواستید، از پشت پرده از آنان بخواهید، البته زنان پیامبر به علت اختصاص به شخصیت خاص پیامبر از حرمت بالاتری برخوردارند،اما این حرمت از حیث آداب معاشرت اختصاص به آنها ندارد بلکه در درجات بعد به دختران و زنان مومنه نیز تسری پیدا میکند. این آیات زنان پیامبر و در درجات بعدی دختران و زنان مومنه را از هرگونه معاشرت آزاد با مردان، باز میدارد. و اما دسته بعدی آیات، به وظایف فردی میپردازد که پنج مولفه دارد. آیه30 و 31 سوره نور را با هم مرور میکنیم. به مردان مومن بگو: «دیدگان خود را فرو بندند و دامنهای خویش حفظ کنند، این برای شما پاکیزهتر است». «به زنان مومنه بگو: دیدگان خویش فرو بندند و دامنهای خویش حفظ کنند زیور حفظ کنند و زیور خویش آشکار نکنند مگر آنچه پیداست...» در این دو آیه، به مردان و زنان با ایمان توصیه میشود تا دیدگان خود را از نامحرم فرو بندند. البته منظور از «غص ابصار» این نیست که اصلا نگاه نکنند، بلکه منظور خیره نگاه نکردن و نداشتن تکرر در نگاه است و خلاصه کلام اینکه، تاحد امکان، به نامحرم بیمورد نگاه نکنید. بحث دوم، پاکدامنی است که ابتدا به مردان و بعد به زنان توصیه میشود. بحث سوم، پوشش است که در آیه 31 سوره نور به زنان سفارش شده تا« رو سریهای خود را برگردن خویش فرو اندازند.» این آیه نشان میدهد، زنان در آن زمان روسری داشتهاند اما آنرا رها میکردند و گردنهای خود را نمیپوشاندند. و در ادامه میفرماید:« زینتهای خویش را بر نامحرم آشکار نکنند» و یا آیه 59 سوره احزاب خطاب به همسران و دختران پیامبر و زنان مومنه آمده است، تا جلبابهای خویش را نزدیک کنند. جلبات، شامل هر جامه وسیع میشده است. ولی غالبا در مورد روسریهائی که از چارقد بزرگتر و از ردا کوچکتر بوده است، به کار میرفته و به طور کلی، وسیله پوشانیدن موی سر بوده است. بحث چهارم؛ شیوه راه رفتن زنان است، که آیه 25 سوره قصص، به حیا و وقار دختران شعیب، به هنگام راه رفتن اشاره دارد . علاوه بر این، آیه 31 سوره نور نیز به زنان توصیه میکند، تا پاهای خود را به گونهای به زمین نکوبند تا آنچه از زینتهایشان نهفته میدارند، معلوم گردد، که این زینتهای مخفی، میتواند خلخال و یا اندام باشد که انسان وقتی محکم قدم میگذارد اندام او بیشتر آشکار میشود بحث پنجم؛ طرز صحبت کردن است. آیه 32 سوره احزاب، به زنان پیامبر و در مراحل بعدی به زنان مومنه سفارش میکند، که در سخن، نرمش زنان و شهوت آلود به کار نبرید، تا موجب طمع بیمار دلان گردد و به خوبی و شایستگی سخن بگویید. منظور از قول معروف، محتوار گفتار میباشد یعنی در هنگام صحبت با نامحرم هر کلامی را به کار نبرید. همین توصیه به مردان نیز شده که اگر میخواهید از زنی که شوهرش فوت کرده و درعده است، خواستگاری کنید با او قرار سری نگذارید مگر آن که قول معروف بگویید. در ادامه آیه 31 سوره احزاب به زنان پیامبر سفارش شده، تا در خانههای خویش قرار گیرند و مانند دوران جاهلیت نخستین، به خودنمایی و خود آرایی از خانه بیرون نشوند، البته مقصود از این دستور، زندانی کردن زنان پیامبر، در خانه نیست. زیرا تاریخ صدر اسلام به صراحت گواه است که پیغمبر، زنان خود را با خود به سفر میبرد و آنان را از بیرون شدن از خانه منع نمیفرمود، بلکه مقصود از این دستور آن است که به منظور خودنمائی از خانه بیرون نروند.»